Czy można określić odporność MWK na działanie promieniowania ultrafioletowego? - Materiały budowlane 6/2023
Wśród pytań jakie zadają nam klienci powtarza się to dotyczące odporności membran wstępnego krycia (MWK) na promieniowanie ultrafioletowe (UV). Jest to spowodowane zróżnicowaniem informacji udzielanych na ten temat przez dystrybutorów i producentów membran. W związku z tym warto wyjaśnić, czy w ogóle można określić „odporność na działanie promieniowania ultrafioletowego”? Otóż, nie można i to z kilku powodów. Głównym powodem jest brak normy umożliwiającej powtarzalne określenie takiego parametru i z tego powodu takiego wiarygodnego parametru po prostu nie ma. Poza tym, realne odziaływanie UV na wszelkie materiały dachowe jest bardzo trudne do określenia, bo jest ono niezwykle zmienne co do charakteru i ilości. Ilość energii promieniowania UV zawartego w świetle słonecznym zależy od wielu czynników, głównie pogodowych i regionalnych. Jednak największe zagrożenie dla naświetlanych tworzyw sztucznych stanowią dziury ozonowe występujące w stratosferze (a dokładnie w ozonosferze). Membrany MWK produkowane w Marma Polskie Folie, podobnie jak większość produkowanych w UE, są laminatami, które składają się z kilku warstw (najczęściej 3). Głównie z włóknin i bardzo cienkiej warstwy funkcyjnej przepuszczającej parę wodną i zatrzymującej wodę, nazywanej filmem funkcyjnym. Z tego powodu są to produkty prześwitujące i łatwo przenikane przez światło słoneczne zawierające promieniowanie UV, które uszkadza tworzywa sztuczne. Produkty o gęstych w masie ściankach wykonane z tego samego tworzywa co MWK (np. polipropylen), nie są tak łatwo uszkadzane i są dużo trwalsze. Promieniowanie UV uszkadza jedynie ich powierzchnię i nie dociera do wnętrza produktu, dzięki czemu działają one bardzo długo.
Ilość promieniowania UV w świetle jest zależna od bardzo wielu czynników i bardzo trudna do określenia w jakichkolwiek przewidywaniach. Z tego powodu przepisy w UE zostały sformułowane tak aby problem zmienności tego promieniowania ominąć. W obowiązujących od wielu lat normach, dopuszczających do sprzedaży wszelkie membrany (nazwane w normach: elastyczne wyroby wodochronne), narzuca się metodę ich sprawdzania w cyklu badań starzeniowych modelujących oddziaływania atmosferyczne, w tym naświetlanie promieniowaniem UV. Według przepisów obowiązujących w UE wszystkie MWK dopuszcza się na rynek gdy spełnią wymagania normy PN-EN 13859 -1:2010 , która nakazuje wykonanie sztucznego starzenia membrany według norm : PN-EN 1296 [3] i 1297 ze zmianami z PN-EN 13859 -1 zał. C. Przed i po starzeniu bada się : odporność na przesiąkanie (PN-EN 1928 )¸odporność na rozciąganie i wydłużenie (PN-EN 12311-1:2010 ). Norma PN-EN 13859 przy odporności na sztuczne starzenie nakazuje, aby producent podawał (zadeklarował) średnią wartość wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenie próbek wyrobu przed i po sztucznym starzeniu oraz aby membrana spełniała wymagania tej samej klasy odporności na przesiąkanie wody. Tak więc zgodnie z normą odporności na sztuczne starzenie nie określa się lecz sprawdza się wartości najważniejszych parametrów przed i po sztucznym starzeniu, polegającym między innymi na poddaniu produktów napromieniowaniu UV w określonej ilości i rodzaju. Według tych norm i zasad nie można w żaden sposób określić czasu „odporności na UV”. Wynika to z faktu niemożności realnego określenia ilości i intensywności promieniowania UV zawartego w świetle słonecznym (o tym decydują takie czynniki jak zachmurzenie, region budowy, ilość ozonu w stratosferze itd.). Wszyscy producenci membran dodają w trakcie ich produkcji środki uodparniające na działanie UV, które mają tą cechę, że są zużywane przez działanie promieniowania. Czyli czym dłużej promieniowanie UV działa na membranę tym mniej pozostaje w niej tych środków. Bardzo ważne jest, na którą stronę membrany pada promieniowanie UV, ponieważ strona wewnętrzna ma dużo cieńszą włókninę. Ta strona przeznaczona jest do stykania się z termoizolacją. Jeżeli więc membrana będzie długo naświetlana od strony poddasza, bo nie zamontowano termoizolacji, to jest narażona na uszkodzenia. Jeżeli dodatkowo, w czasie budowy membrana będzie długo nie osłonięta pokryciem zasadniczym to negatywne działania UV się skumulują. W odnotowanych skrajnych przypadkach membrany i folie wstępnego krycia ulegały uszkodzeniom w ciągi kilku tygodni, gdy nad dachem, na którym leżały bez osłony, była w stratosferze dziura ozonowa. Takie wydarzenia są bardzo rzadkie i należy je traktować tak samo jak trudne do przewidzenia czynniki pogodowe (np. huragany). Jednocześnie zdarzało się, że ten sam typ membran leżał bez osłony pokryciem zasadniczym rok i nie uległ rozpadowi, ponieważ w tym czasie było dużo dni pochmurnych. Jednocześnie warto zauważyć, że ilość dachów zbudowanych z udziałem MWK w UE jest ogromna, bo produkty te stosuje się już masowo od ponad 30 lat. Przypadki opisanych wyżej uszkodzeń są w tej skali bardzo rzadkie a te odnotowane, w większości były spowodowane nie zastosowaniem się budujących do zaleceń producentów.
Więcej informacji można znaleźć na tematycznej stronie: www.dachowa.com.pl
Pliki do pobrania
© 2021 Marma Polskie Folie